Elbəyi Həsənli

Rusiya bütün gücü ilə Azərbaycanın Laçın yolunu nəzarətə götürməsinə qarşı çıxır. Niyəsi də bəllidir. Bu yola Azərbaycanın da nəzarət etməsi Rusiyanın Qarabağda mövqelərinin daha da zəifləməsi deməkdir. Ona görə də Rusiya bu yola tək nəzarət etmək istəyir. Bu, Rusiyaya həm Azərbaycana, həm də Ermənistana təzyiq imkanları verir. Ona görə də Rusiya bu yolda texniki vasitələr quraşdırmasına razılıq verməklə narazı Azərbaycanı başından eləməyə çalışır. Rəsmi Bakının məqsədi daha çox Qarabağ üzərində öz suverenliyini möhkəmləndirməkdən ibarətdir.

“Texniki vasitələr” bu baxımdan yararsız görünür...

Bu məsələdə Rusiya ilə Ermənistanın maraqları üst-üstə düşür. Ermənistan da, Qarabağ  erməniləri də bu yola Azərbaycanın yox, təkcə Rusiyanın nəzarət etməsində maraqlıdır...

Bəs bu məsələyə Qərbin münasibəti necədir? Qərb bu məsələdə Azərbaycanın yanındadır. Bakı, Brüssel və Vaşinqton Azərbaycan və Ermənistanın dəqiq sərhədlərinin müəyyən edilməsində israr edir. Ermənistan və Rusiya bu məsələdə də eyni mövqedədir. Yəni Bakı, Brüssel və Vaşinqtonun dəqiq sərhədlərin müəyyən olunmasına qarşı çıxır.

Rəsmi Bakı Laçın yoluna nəzarət və sərhədlərin dəqiqləşməsi məsələsində istədiyini əldə etmək üçün Qərb vasitəçilərinə arxalanır. Çünki bu məsələdə mövqe eyniliyi var. Hər iki məsələdə İrəvanın Vaşinqton və Brüssel müstəvisində uğur qazanması çox çətindir...

Şübhəsiz ki, Qərb-Rusiya qarşıdurması Cənubi Qafqazda da özünü aşkar şəkildə göstərir. Biz Azərbaycan olaraq bu ziddiyyətlərdən məharətlə yararlanmağı bacarmalıyıq...

Bəllidir ki, demokratik seçki yolu ilə iqtidara gələn Nikol Paşinyan bir çox məsələlərdə Qərbin yox, məhz Rusiya və İranın yanında yer alır. Çünki mövcud reallıqlar Ermənistana başqa seçim etməyə imkan vermir. Azərbaycandakı demokratiyadan uzaq olan avtoritar rejim isə daha çox Qərbə meyllidir. Çünki əksər məsələlərdə Azərbaycanla Qərbin maraqları üst-üstə düşür. Xüsusən, Qərbin qaz bazarında çəkisi sürətlə artan Azərbaycan Brüssel və Vaşinqton üçün vaz keçilməz tərəfdaşa çevrilir. Müvafiq olaraq Azərbaycan Ukrayna bataqlığında can verən Rusiyadan uzaqlaşır. Əlbəttə, Azərbaycan Rusiyadan nə qədər uzaq olsa, bir o qədər yaxşıdır. Ancaq hal-hazırda Rusiya nə qədər zəifləsə də, Cənubi Qafqazda real söz sahibi olaraq qalır. Ona görə də Azərbaycan rəhbərliyi Rusiya faktorun nəzərə almaq zorundadır.

P.S. Kimsə deyə bilər ki, İrəvan Moskvanı Cənubi Qafqazda nüfuzdan salmaq üçün bir sıra mühüm addımlar atıb və atmaqdadır. Bu, doğrudur. Ancaq Laçın yoluna nəzarət və Ermənistan-Azərbaycan sərhədlərinin dəqiqləşməsi məsələsində rəsmi İrəvan və Moskva oxşar maraqlara sahibdir. Məsələn, rəsmi İrəvan Qarabağdakı Rusiya “sülhməramlı”larının xidmət müddətinin sonsuzluğa qədər uzadılmasında maraqlıdır. Rusiya da bunu arzulayır. Ancaq bu, Bakı, Brüssel və Vaşinqtonun (+Ankara) maraqlarına kəskin şəkildə ziddir...