Erməni məsələsində iki strateji məqama DİQQƏT!!!
Nazim Cəfərsoy
Hazırda (və gələcəkdə) Qarabağ və Qərbin Azərbaycan mövzusunda iki strateji məqamı önə çıxır: Tarix və demoqrafiya.
Hərbi, geosiyasi və diplomatik müstəvidə ciddi məğlubiyyət alan ermənilər strateji ağlı və təbliğat maşınını da bütün dünyada tarixilik və demoqrafiya kimi bu iki ənənəvi məqam üzərindən özünə təkrar meydan açmağa və platforma formalaşdırmağa çalışır. Bu yanaşma həm zaman qazanma, həm də öz cəmiyyətini yenidən səfərbər etmə məqsəd daşıyır. Tarixi təcrübə göstərir ki, erməni strateji ağlı və təbliğat maşını bu işi məharətlə bacarır. İnsaniyyət, postmodernlik və texnoloji kimi məqamların üstünlük təşkil etdiyi mövcud beynəlxalq ictimai düşüncə də erməni təbliğat maşınına geniş imkanlar təmin edir.
O baxımdan bu iki strateji vasitəyə Azərbaycan tərəfinin xüsusi önəm verməsi çox vacibdir. Hərbi, geosiyasi və diplomatik müstəvidə üstünlüklərimiz səbəbiylə Azərbaycan tərəfində tarix və demoqrafiya məqamları strateji komünikasya mövzusunda bir xeyli geri planda qalıb!!! Halbuki, bu iki mövzu həm qısa, həm orta, həm də uzun perspektivdə Azərbaycanın üstünlüklərini davam etdirməsi və yeni mərhələyə daşıması üçün mühüm 4 saç ayağından biri olan mədəni (digərləri hərbi, iqtisadi, siyasi) hissəni təşkil edir!!!
Bu kontekstdə həm Qarabağ, həm də Ermənistana dair strateji kursumuzda hərbi, iqtisadi, siyasi məqamlarla yanaşı, tarix və demoqrafiya mövzusuna da önəmi yenidən, həm də müasir dünyanın terminologiyası nəzərə alaraq gücləndirmək lazımdır!!!
Bu çərçivədə ermənilərin Qarabağa və bugünkü Ermənistana gəlişi və ordakı demoqrafiya barədə tarixi reallıqları davamlı siyasi, iqtisadi, hərbi, diplomatik və mədəni daxil bütün müstəvilərdə vurğulamaq lazımdır. Tarixi və demoqrafik dəyişim reallıqlarını ortaya qoyan köhnə ciddi yerli və xarici əsərləri yenidən nəşr etmək, müxtəlif xarici dillərə tərcümə etmək mütləq vacibdir!!!
Yeni yazılan və müasir dövrü əhatə edən ələqadar elmi çalışma və məqalələrdə tarixi arxa planı mütləq vurğulanmalıdır!!!
Diqqətimi cəlb edən bir məqam da bugünkü Ermənistan ərazisindəki tarixi reallıqları və demoqrafik asimilasiyanı vurğularkən, 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsi və sonrasında bas verənlərin çox az, və ya heç qeyd edilməməsidir!!!
Hətta Qərbi Azərbaycan icmasının son bəyanatında belə demoqrafik köç və etnik təmizlik siyasəti tarix olaraq 1905-dən etibarən başladılır.
Halbuki, hamımıza yaxşı məlumdur ki, bu prosesin praktiki əsası 1828-də Türkmənçay müqaviləsi ilə qoyulub. Bu barədə yerli və başda ruslar olmaqla çox sayda xarici, hətta erməni mənbələri var. Azərbaycanda əlaqədar elmi, ictimai və siyasi qurumların lazımi işləri görməsi zəruridir!!!
Bu cür çox sayda çalışmadan özümün də yaxından tanış olduğum ikisini burada yazıram:
Nəsib Nəsibli, Azərbaycan Tarixi (Qanun nəşriyyatı, (ələqadar səhifələrdə çox sayda xarici alimə də istinad var)).
http://kitabal.az/book.php?book=10967
Hatəm Cabbarlı, "Tarihden Günümüze Ermenistan Türkleri", Erməni Araştırmalar jurnalı, sayı: dekabr 2001-yanvar 2002,
